Wielkie osobistości: Cormac McCarthy

Cormac McCarthy (ur. 20 lipca 1933 w Providence w stanie Rhode Island w USA) – amerykański pisarz, scenarzysta i dramaturg.

Uważany za jednego z czterech najważniejszych pisarzy amerykańskich, określany jako następca Williama Faulknera.

Biografia i twórczość

Cormac McCarthy urodził się w Providence, ale w 1937 roku wraz z rodziną przeprowadził się do Knoxville w stanie Tennessee. Był 3 z sześciorga dzieci (ma 3 siostry i 2 braci). W Knoxville uczęszczał do Knoxville Catholic High School. Ojciec pisarza był prawnikiem w Tennessee Valley Authority, gdzie pracował w latach 1934-1967.



McCarthy studiował na University of Tennessee w latach 1951-1952, a 1953 wstąpił na 4 lata do United States Air Force (Sił Powietrznych USA), z których 2 spędził na Alasce prowadząc audycję radiową. W 1957 r. powrócił na uniwersytet. W 1961 r. pobrał się z koleżanką ze studiów Lee Holleman i urodził im się syn Cullen. Bez uzyskania dyplomu ukończenia uczelni opuścił uniwersytet przeprowadził się z rodziną do Chicago. Zajął się twórczością literacką i tam właśnie powstała jego pierwsza powieść (Strażnik sadu). Po powrocie do Sevier County w stanie Tennessee rozstał się z żoną.

Latem 1965 roku, wyruszył w podróż statkiem Sylvania do Irlandii. Na statku poznał Anne DeLisle, która była zatrudniona tam jako piosenkarka. W 1966 podczas pobytu w Anglii pobrali się. W tym samym roku po otrzymaniu stypendium od Rockefeller Foundation podróżował po południowej Europie i zatrzymał się na dłużej na Ibizie, gdzie napisał swoją drugą powieść Outer Dark. Po powrocie z żoną do Stanów Zjednoczonych, powieść ta został opublikowana w 1968 roku i zyskała pozytywne recenzje.

W 1969, McCarthy z żoną przeprowadzili się do Louisville w stanie Tennessee gdzie kupili nieruchomość, którą McCarthy własnoręcznie wyremontował. Tamże napisał następną opartą na faktach książkę Dziecię bożę (wydana w 1974 r.) W 1976 r. przeprowadził się do El Paso w Teksasie i pozostawał w separacji z żoną Anne DeLisle. Powieść Suttree, którą pisał z przerwami przez 20 lat została opublikowana ostatecznie w 1979 r.

McCarthy mieszka w miejscowości Tesuque w Nowym Meksyku na północ od Santa Fe z trzecią żoną Jennifer Winkley i ich synem Johnem. Chroni ściśle swoją prywatność i rzadko udziela wywiadów.

Oprah Winfrey wybrała książkę McCarthy'ego Droga jako książkę miesiąca w kwietniu 2007 roku do Oprah's Book Club. Winfrey przeprowadziła z nim wywiad, pierwszy wywiad telewizyjny jakiego udzielił i który ukazał się na antenie w The Oprah Winfrey Show 5 czerwca 2007. Wywiad został nagrany w bibliotece Santa Fe Institute i w nim McCarthy opowiedział o doświadczeniach związanych z byciem ojcem w starszym wieku, co było inspiracją i miało wpływ na jego powieść Droga.

Najbardziej znane jego dzieła to Krwawy południk (1985), zaliczony przez New York Times do pięciu najlepszych powieści amerykańskich ostatnich 25 lat (w innym zestawieniu, 100 najlepiej stworzonych postaci w literaturze pięknej od 1900 roku, znalazł się antybohater tej książki, łowca skalpów sędzia Holden), oraz tzw. „trylogia graniczna”: Rącze konie (1992), Przeprawa (1994) Miasto na równinach (1998).

Akcja tych utworów toczy się na południowym zachodzie Stanów Zjednoczonych. Pisarz dopiero w 1976 roku przeniósł się do Teksasu, wcześniej mieszkał głównie w Tennessee. Tam też rozgrywa się akcja czterech jego pierwszych książek.

Powstał film na podstawie powieści All the Pretty Horses (Rącze konie, 2000), z Mattem Damonem i Penélope Cruz w głównych rolach. Na podstawie powieści No Country for Old Men bracia Coen stworzyli film To nie jest kraj dla starych ludzi (2007) z Tommy Lee Jonesem w roli głównej.

Na język polski przetłumaczono Rącze konie (All the Pretty Horses) - 1996, Przeprawę (The Crossing) - 2000, To nie jest kraj dla starych ludzi (No Country for Old Men) - 2008 oraz Drogę (The Road) - 2008. W 2009 roku nakładem Wydawnictwa Literackiego ukazała się kolejna powieść Dziecię Boże. Książka podejmuje temat natury ludzkiej wyrwanej z tworu jakim jest społeczeństwo. W 2010 roku w Wydawnictwie Literackim ukazały się kolejne powieści, Krwawy południk w tłumaczeniu Roberta Sudoła i Strażnik sadu w tłumaczeniu Michała Kłobukowskiego

Powieści

* Strażnik sadu (1965)

Mroczna opowieść o zemście i przeznaczeniu

Klasyka literatury amerykańskiej. Książka uhonorowana prestiżową Nagrodą Faulknera.

Przemytnicy alkoholu, kryminaliści, oszuści. W zapadłej wiosce gdzieś w stanie Tennessee nietrudno natknąć się na wyjętych spod prawa, a zbrodnia sprzed lat w dziwny i zaskakująco ironiczny sposób łączy tych, którzy pozostają przy życiu. Syn zamordowanego kanciarza wierzy, że ojciec był bohaterem. Morderca zaprzyjaźnia się z chłopcem, nie wiedząc, że to syn jego ofiary, a stary Wuj Ownby nie jest świadom, czyje ciało pochował w sadzie, którym się opiekuje. Wątki trzech postaci, splatając się ze sobą, stanowią pretekst do snucia opowieści o prawdziwych wartościach, które zostały zaprzepaszczone przez industrializację.

Przywiązanie do ziemi i kolejnych pór roku opisane jest tak sugestywnie, że mamy wrażenie, jakbyśmy sami byli częścią całej historii. Niektórych scen nie da się zapomnieć. Złożona opowieść o ulotności życia.

„Harper’s”

* W ciemność (1968)

W ciemność grzechu i przeznaczenia…

Południe Stanów Zjednoczonych, początek XX wieku. Straszna, okrutna baśń o dziecku porzuconym w lesie. O grzechu, kazirodztwie, tragicznej nieuchronności losu.

Druga chronologicznie powieść w dorobku Cormaca McCarthy’ego (1968). Jej filmowa adaptacja weszła na ekrany kin w USA w 2009 (reż. Stephen Imwalle).

Ta powieść nawiązuje do tradycji literatury egzystencjalistycznej w szerokim sensie tego pojęcia – od Księgi Koheleta przez Króla Leara, aż do Obcego Alberta Camusa. Mamy tu świat pozbawiony Boga, celu i przyczynowości; świat, w którym ludzie są pół-analfabetami i istotami na półzwierzęcymi. Tę ponurą rzeczywistość autor konstruuje, nanizując na siebie motywy ciemności, ślepoty, bezimienności, choroby oraz przemocy. Przewijają się one przez całą narrację. To piekło, Hades, ziemia jałowa Eliota. Pełno tu aluzji do greckiej mitologii i chrześcijańskich wierzeń. Mimo wyrazistej warstwy realistycznej, jest to świat przynależny bezgranicznej krainie wyobraźni.

Źródło

Wyrusz w recenzję

Dan Geddes, „The Satirist”

* Dziecię boże (1974)

Prowadziła go zła gwiazda... Stał na rozstaju dróg, poza społeczeństwem, ponad prawem, ponad moralnością. Niekochany, niechciany. Mordował, przekroczył próg zła, odkrył w sobie bestię. Lester Ballard w peruce z wyschłego skalpu ludzkiego, ubrany w bieliznę należącą do swych ofiar. Lester Ballard, "dziecię boże, stworzone na wzór i podobieństwo twoje". Powieść dla osób o mocnych nerwach. Tylko dla dorosłych.

Tu znajdziesz opinie i se ocenisz

Recenzja napisana przez Linteath
Użytkownika globalnego

DZIECIĘ BOŻE

W chwili, gdy zabierałem się za tę książkę, będąc niecały rok po lekturze Drogi oraz To nie jest kraj dla starych ludzi, wiedziałem że będę miał do czynienia z czymś niezwykłym. Nie zawiodłem się, bo chociaż mająca już 36 lat powieść McCarthy'ego nie jest pisana językiem, który urzekał mnie w najnowszych dziełach pisarza, to jednak jest lekturą aktualną, piękną i nade wszystko poetycką.

Historia Lestera Ballarda wciąga i działa jak magnes na cząstkę duszy, która chce się dowiedzieć jak skończyło się życie nikczemnika, mordercy i nekrofila. Jak prawdopodobnie skończyłoby się życie każdego z nas, gdybyśmy znaleźli się w tej samej sytuacji, co tytułowe "dziecię boże".

Każdy jest dzieckiem Boga, nawet gdy morduje, kłamie, gwałci zwłoki i nienawidzi. Ludzie, którzy tego nie robią, są zdolni do podobnych okrucieństw, jednak mają siłę, tradycję, wolę lub zasady, które pomagają im trzymać to wszystko w ryzach. Hamulce wewnętrzne, moralność, poprawność i wiele innych synonimów, które każdy może dopasować do swojego charakteru. Jednak wszystkie te słowa idą w niepamięć, gdy człowiek znajduje się w podobnej sytuacji, co Ballard. Zwłaszcza, gdy do problemów z dzieciństwa dołożone są upokorzenia i samotność.

Ultra poprawni politycznie amerykanie, którzy żyli w zgodzie i utopijnej (a tym samym pozornej) wspólnocie i przyjaźni, podczas pamiętnej powodzi spowodowanej huraganem Catherine w Nowym Orleanie, potrafili zamienić się w zwykłych szabrowników, gwałcicieli i morderców, po to by zdobyć coś, co przed tragedią było dla nich nieosiągalne.

McCarthy pokazuje w swej twórczości, że zło jest immanentną częścią życia, a jakiekolwiek próby udoskonalania społeczeństwa, wprowadzania coraz bardziej absurdalnych praw, dzięki którym nawet największa głupota jest tolerowana, sprawia, że koło się zamyka, a nawet więcej - zacieśnia.

Jednak McCarthy nie jest tyranem, który mówi, że złych należy zabijać i nic w nich nie zmieniać. On tylko żąda zrozumienia, współczucia i godności. Nawet dla Lestera Ballarda, który według prawa, powinien natychmiast zostać skazany na krzesło elektryczne. Opis życia bohatera jest niczym innym, jak udowodnieniem nam, że człowiek jest niedoskonały i pomimo spoczywających w nim pokładów dobra, nie zawsze musi ono wygrać. W usta bohaterów pobocznych, pisarz wkłada słowa, sugerujące, że od wieków jesteśmy tacy sami, a zmieniła się tylko otoczka i środowisko. Mamy pachnące łazienki, wspaniałe narzędzia, ciepłe domy z automatycznymi piecami, szklarenki z własnymi warzywami...ale nadal jesteśmy obrzydliwi, kłamiemy, gwałcimy, a gdy nadarzy się okazja - zabijamy i bierzemy to, co nie jest nasze.

McCarthy'ego nie czyta się łatwo. Jest pisarzem, który używa zarówno języka surowego i prostego, jak i poetyckich zaśpiewów, które wspaniale pobudzają wyobraźnię. Opisy lasów, górskich ścieżek, a przede wszystkim ciemnych jaskiń, w których mieszkał Ballard, nasycone są słowami, jakich nie doświadczymy u żadnego innego pisarza. McCarthy opisując jedną z grot sprawił, że poczułem się jak wewnątrz wielkiego organizmu. Poczułem zapach ociekających wodą skał, starych kości, zimnych ścian i guana nietoperzy. Dotknąłem przezroczystych ryb i białych raków pływających w czarnych, podziemnych jeziorach. I przede wszystkim poczułem, że zrozumiałem Lestera Ballarda.

Nie wiem o czym jest ta książka tak naprawdę. Tak jak w przypadku pozostałych dzieł tego pisarza, zapewne nie dowiem się tego nigdy, albo zrozumienie przyjdzie kiedyś samo. Teraz mogę się tylko domyślać głównego przesłania książek Amerykanina. Ważne jest jednak to, że za każdym razem, gdy czytam zdania spłodzone przez niego, pozostawiają we mnie trwały ślad i czuję, że mnie zmieniają. Może dzięki temu, gdy znajdę się w podobnej sytuacji co Ballard, stanę kiedyś naprzeciwko siebie i zaakceptuję to, co nieuniknione.

* Suttree (1979)

Najzabawniejsza i najsmutniejsza powieść McCarthy’ego.

Pośród rozbitków życiowych i wyrzutków społecznych rozmaitego sortu – pijaków, prostytutek, zbirów, naciągaczy i pospolitych złodziejaszków, ślepców i paralityków, grabarzy, a także pewnej wiedźmy – żyje sobie pewien rybak, Cornelius Suttree. Dla slumsów miasta Knoxville porzucił rodzinę, dostatek i wszelkie wygody. Zamieszkał na starej zdezelowanej łodzi, pod mostem, owianym złą sławą ostatniej trampoliny topielców. Rzeczny biznes idzie jednak kiepsko, związki z kobietami nie lepiej, a policja często kręci się pod mostem…

* Krwawy południk (1985)

Oparta na autentycznych wydarzeniach z połowy XIX wieku historia czternastoletniego chłopca, który pewnego dnia ucieka z domu od owdowiałego ojca pijaka i wyrusza na Południe. Wkracza na drogę, która przypomina podróż Dantego w głąb Piekła. To czasy bezlitosnej masakry Indian, ciemne karty w historii Ameryki, naznaczone przemocą i bezprawiem.

Sprawdź opinie!

* Rącze konie (1992)\

"Rącze konie" to powieść o przemijającym dzieciństwie, uciekającym w przeszłość wraz z niewinnością i całą epoką Ameryki, wielka książka o miłości i zdobywaniu wiedzy, odpowiedzialności, zemście i przetrwaniu. Niezwykle różnorodna i w pełni zasługująca na miano arcydzieła.

* Przeprawa (1994)

Bracia Billy i Boyd Parham mieszkają na pograniczu Nowego Meksyku w latach poprzedzających drugą wojnę światową. W ich pozornie spokojnym świecie pojawia się wędrowny Indianin i sen o wilkach atakujących bydło sprowadzone niedawno na równiny. Billy wyrusza w podróż, a po powrocie stwierdza, że jego świat uległ gwałtownej przemianie. Kto potrafi się w nim odnaleźć? Kto wyjdzie cało z walki z przeznaczeniem?

* Miasta na równinach (1998)

* To nie jest kraj dla starych ludzi (2005)

Krwawe pogranicze Teksasu i Meksyku. W czasie polowania nad rzeką Rio Grande Llewelyn Moss znajduje zastrzelonego mężczyznę z torbą heroiny i dwoma milionami dolarów w walizce. Postanawia zabrać pieniądze i uciec, aby gdzieś daleko wraz z żoną rozpocząć nowe życie. Nie zdaje sobie sprawy, na jakie niebezpieczeństwo naraża ich oboje. Uczestnicy niedoszłej transakcji nie spoczną, póki nie odzyskają swojej własności. Rozpoczyna się krwawy i bezwzględny pościg za uciekinierami.

Polowanie na recenzję

Trailer filmowy

* Droga (2006)

Opowieść o skazanej na tragiczny koniec wędrówce, podana zaskakująco pięknym językiem, w najbardziej ponurych momentach osiągającym lotność poezji – jakby cmentarne ballady Nicka Cave’a czy Toma Waitsa przepisać na oszczędną, chirurgiczną prozę. „Droga” to czarna jak węgiel elegia o tym kolorowym raju, w którym żyjemy, nie zdając sobie sprawy z naszego szczęścia. Niewiele znam książek tak silnie grających na emocjach.

Jacek Dukaj

Ostatnie chwile naszej planety. Ostatni ludzie – krwiożercze bestie. Ostatnie ślady naszej cywilizacji – puszka coca-coli i strzępy starych gazet. Piekło apokalipsy spełnionej w uhonorowanej Nagrodą Pulitzera powieści Cormaca McCarthy’ego. Tę książkę czyta się ze ściśniętym gardłem i pełnym przerażenia zachwytem…

W przyszłości, która może zdarzyć się jutro lub za tysiąc lat, nastąpił straszliwy kataklizm, który zniszczył naszą cywilizację i większość życia na Ziemi. Wszędzie zgliszcza i ciemność. Kamienie pękają od mrozu. Ani jednego ptaka, ani jednego zwierzęcia, gdzieniegdzie tylko bandy zdziczałych kanibali. Na tle martwego pejzażu dwie ruchome figurki – to ojciec i syn przemierzają zniszczoną planetę. Przed nimi pełna niebezpieczeństw droga w nieznane, wokół nich – świat umarłej nadziei, rozpaczy, strachu, a w nich – wciąż tląca się miłość…

Droga – połączenie powieści drogi, powieści przygodowej oraz horroru – jest uznawana za największe arcydzieło Cormaca McCarthy’ego. Przez wiele tygodni była bestsellerem „New York Timesa”, przyjęto ją także do Klubu Książki Oprah Winfrey. Oprócz wspomnianej Nagrody Pulitzera została również wyróżniona najstarszą angielską nagrodą w dziedzinie fikcji – The Tait Black Memorial Prize.

„Droga” nie niesie ze sobą obietnicy pocieszenia czy ucieczki do lepszego świata. Lecz ukryta w niej mądrość oferuje czytelnikowi znacznie więcej niż jakiekolwiek inne słowa pociechy.

Droga do recenzji

"The New York Times"

Żaden amerykański autor od czasów Faulknera nie zapuścił się tak głęboko na mętne wody zła, okrucieństwa i odkupienia.

"The Boston Globe"

Nigdy wcześniej nikt nie opisał zagłady świata w sposób tak przekonujący, zarówno w wymiarze duchowym, jak i fizycznym.

"Time"

Scenariusze

* The Gardener's Son (1976)

Dramaty

* The Stonemason (1995)
* The Sunset Limited (2006)

Nagrody i wyróżnienia

* W college'u McCarthy zdobył nagrodę Ingram-Merrill (1959 i 1960)
* Jest laureatem Nagrody Faulknera za powieść Strażnik sadu
* Zdobył Traveling Fellowship Award, przyznawaną przez American Academy of Arts and Letters
* Laureat stypendiów: Guggenheim Fellowship (1969) i MacArthur Fellowship (1981)
* Zdobył National Book Award i National Book Critics Circle Award za Rącze konie (1992)
* Laureat James Tait Black Memorial Prize za Drogę (2006)
* Laureat Nagrody Pulitzera za Drogę (2007)

Większość informacji wyszukałem w...no tutaj w linku

Sklep internetowy MERLIN

niezastąpiony wujek google

Blog związany z McCarthym

Strona poświęcona pisarzowi